တံခြန္တိုင္ ရြာမွ သစ္တစ္လံုးထြင္းေလွႀကီး ” ေစတီ “

တံခြန္တိုင္ ဆိုသည္မွာ မဲဇာျမစ္ ( မဲဇာေခ်ာင္း ) ကမ္းနေဘးမွ ရြာတစ္ရြာျဖစ္၍မန္လည္ရြာ၏ ေတာင္ဖက္ (၂) မိုင္ခန္႔အ ကြာတြင္ တည္ရိွၿပီး စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး ကသာခရိုင္၊ အင္းေတာ္ၿမိဳ႕နယ္၏ အုပ္စုေက်းရြာတစ္ရြာျဖစ္သည္။

တံခြန္တိုင္ရြာသည္ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ မဲဇာျမစ္အထက္ပိုင္း အပိုင္စားရေသာ ေခါင္းတံုး ေစာ္ဘြားမွ ဘိုးေတာ္ ဘုရား၏ သမီးေတာ္ ျမေတာင္ၿမိဳ႕စား သီရိသုရတနာ စႏၵာေဒ၀ီ မင္းသမီးအား လက္ဖြဲ႕လိုက္သည့္ မဲဇာ(၇)ရြာထဲမွ တစ္ ရြာ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။
မဲဇာ(၇)ရြာ မွာ (၁) တံခြန္တိုင္ရြာ (၂)ႏြယ္ခ်ဳိ ရြာ (၃)ကြမ္းေခ်ာင္းရြာ (၄)ခြန္းနန္းရြာ (၅) ေအာင္သာကုန္းရြာ (၆) တဲ ႀကီးကုန္းရြာ (၇)ေက်ာင္းကုန္း ရြာတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

ျမန္မာဘုရင္ သီေပါမင္းလက္ထက္၊ 1878 ခုႏွစ္ မွ 1882 ခုႏွစ္အထိ မဲဇာ ခုႏွစ္ရြာ ဂိုဏ္းအုပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံ ထားရေ သာ တံခြန္တိုင္ေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ ဦးအာသဘ(ဦးခ်ိန္)လက္ထက္တြင္ ၀န္းသိုၿမိဳ႕နယ္၊ ေမာ္ခါးေရႊမွဴးသည္ မိႈင္း သံုေတာင္မွ ကၽြန္းသစ္လံုးကို ခုတ္ခ်၍ ဆင္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ကၽြဲရွဥ္းမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ဆြဲခ်ကာ ဆရာေတာ္ အား လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။
တံခြန္တိုင္ရြာသားတို႔က မိႈင္းသံုေတာင္တြင္ပင္ ထိုကၽြန္းလံုးႀကီးမွ အရင္းတစ္ပိုင္း အဖ်ားတစ္ပိုင္း ႏွစ္ပိုင္းပိုင္း၍ ေလွႀကီးႏွ စ္စင္း အၾကမ္းထြင္းကာ မဲဇာေခ်ာင္းမွ တဆင့္ တံခြန္တို္င္ရြာသို႔သယ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

တံခြန္တို္င္ရြာေရာက္မွသာလွ်င္ ေလွႀကီးႏွစ္စီးအား အေခ်ာထြင္းထုခဲ့သည္။ ေလွႀကီးႏွစ္စီး၏ အမည္မ်ားအား “ မင္းေက်ာ္ ” ႏွင့္ “ ေစတီ ” ဟု မည့္ေခၚခဲ့သည္။
1883 ခုႏွစ္ သီေပါမင္းလက္ထက္တြင္ မိုးေကာင္းေဒသမွ မိုးညွင္းဗိုလ္၀ ႏွင့္ ေဟာ္ဆိုင္းေရႊလည္တို႔သည္ ေတာင္ေပၚက ခ်င္မ်ားႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ကခ်င္အေရးထသည္။ဧရာ၀တီ ႏွင့္ မဲဇာျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ စုန္ဆင္းကာ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားကို မီးတို က္ေလသည္။
မန္လည္ရြာ၊ တံခြန္တိုင္ရြာတို႔ သည္လည္း မီးတင္ရိွဳ႕ခံရသည္။ မန္လည္၀န္သည္လည္း ထီးခ်ဳိင့္သို႔ စုန္ဆင္းကာ ျမေတာ င္ၿမိဳ႕၀န္ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ခုခံကာကြယ္ရသည္။
မိုးညွင္းမင္းတရားႀကီးဟု မိမိကုိယ္မိမိ ခံယူထားေသာ ဗိုလ္၀သည္ ထိုအေရးတြင္ ၀န္းသိုေစာ္ဘြြား ဦးေအာင္ျမတ္ ႏွင့္ စီးခ်င္းထိုးရာ က်ဆံုးေလသည္။

ကခ်င္မ်ားက ျမန္မာဘုရင္၏ စစ္သံုးေလွဟုထင္မွတ္က “ မင္းေက်ာ္” ေလွႀကီးအားဖ်က္စီးပစ္လိုက္သည္။ (၁၈၈၄) ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာဘုရင္တပ္မ်ားဆိုက္ေရာက္လာ၍ သူပုန္မ်ားကို ေျခမံွဴးေတာ့သည္။
ဖမ္းဆီးရမိေသာ သူပုန္မ်ားကို ေရႊနန္းေတာ္ ရတနာပံုမွ သိေစရန္ ဦးေခါင္းမ်ားကို ျဖတ္၍လည္းေကာင္း၊ မေသမရွင္ ရိွွသူ မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ေဖါင္ေပၚတင္၍ မဲဇာျမစ္ႏွင့္ ဧရာ၀တီျမစ္အသီးသီးမွ ေမွ်ာခ်လိုက္သည္။
ယခု တံခြန္တိုင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ က်န္ရိွေနေသာ “ ေစတီ ” ေလွႀကီး၏ အလ်ားမွာ (၅၇)ေပ ရိွၿပီး အနံမွာ (၆)ေပ (၅)လက္မရိွပါသည္။

တံခြန္တိုင္သည္ ထိုတိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေဒသျဖစ္၍ ယခုလက္ရိွတြင္ က်န္ရိွေနေသးသည့္ က်ံဳးမ်ား ၊ ရွာေဖြေတြ႔ရိွထား သည့္ စစ္ပြဲမွ ဓါးလွံလက္နက္မ်ား ၊ ျမန္မာပန္းခ်ီေတာ္ ဆရာခ ၏ ပန္းခ်ီကားမ်ား၊ တန္ဖုိးႀကီးလွေသာ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း မ်ားအား တံခြန္တိုင္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ ၀င္ေရာက္ၾကည့္ရႈေလ့လာႏုိင္ပါသည္။
ညိဳကိုႏိုင္ (ကသာ)
မွ – ျမင့္လြင္ /fb