လူနာရွင္ နဲ႔ ဆရာဝန္ၾကား ႀကီးမားတဲ့ နားလည္မႈအလြဲမ်ား
ဖခင္႐ုတ္တရက္ ေမ့ေမ်ာသြားခ်ိန္မွာေတာ့ အစိုးရေဆး႐ံုတစ္႐ံုရဲ႕ အေရးေပၚခန္းဆီကို အားကိုးတႀကီးနဲ႔ မသူဇာ (အမည္လႊဲ )ေခၚလာခဲ့ပါတယ္။ အသက္ေမ်ာ့ေမ်ာ့႐ွဴေနေသးတဲ့ ဖခင္ ၊ ေျခေတြ လက္ေတြ ေႏြးေနေသးတဲ့ ဖခင္အေျခအေနျပန္ေကာင္း လာဖို႔ သူေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားခဲ့ပါတယ္။ ကံဆိုးစြာပဲ မီးပ်က္တာနဲ႔ ႀကံဳတာေၾကာင့္ ဖခင္ကို ႏွလံုးႏိႈးစက္သံုးဖို႔အခြင့္အေရးမရေတာ့ ပါဘူး။ ဖခင္ကြယ္လြန္သြားတယ္ဆိုတဲ့ စကားတစ္ခြန္းကိုပဲ ဆရာ ဝန္ေတြဆီက ၾကားခဲ့ရပါတယ္။
‘တကယ္ဆို လူနာကမရေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္ မီးစက္ႏိႈးၿပီး ႏွလံုးခုန္ စက္နဲ႔ ကယ္ၾကည့္ေစခ်င္တယ္၊ လူနာရွင္ေတြေက်နပ္သြားေအာင္ ေပါ့လို႔ မသူဇာက ေျပာပါတယ္။
လူနာရွင္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မရွင္းျပဘဲ ကြယ္လြန္သြားၿပီလို႔ေျပာကာ ေက်ာခိုင္းသြားတဲ့ ဆရာဝန္ကိုၾကည့္ ရင္း မသူဇာဟာ အစိုးရေဆး႐ံုေတြေပၚမွာ အယံုအၾကည္မဲ့လာခဲ့တာ အခုဆိုရင္ သံုးႏွစ္ေက်ာ္ကာလထဲ ကိုေရာက္ လာပါၿပီ။
ေျမာက္ဥကၠလာ ေမဓာဝီေဆး႐ံုမွာအသည္းအသန္ျဖစ္ေနတဲ့ မိခင္ကို ဆရာဝန္ေတြက ဂ႐ုမစိုက္ဘူးဆိုကာ လူနာရွင္တစ္ဦးက စိတ္လက္ မာန္ပါေျပာဆိုမႈေတြ ဗီဒီယို႐ိုက္ၿပီး ေဖ့စ္ဘုတ္ခ္တင္တာေတြ မၾကာ ေသးခင္ကပဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကလည္း အဆိုပါ ပုဂၢိဳလ္ကို တရားစြဲဆိုထားၿပီး ႏွစ္ဖက္ၾကားတင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ ပါတယ္။
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာေဆးကုသတဲ့ ျပည္သူေတြကိုေမးျမန္းခဲ့ရာမွာ ေတာ့ ျပႆနာအမ်ားစုကေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ျပည္သူၾကားဆက္ဆံေရး က်ဲတဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ကေလးေဆး႐ံုတစ္ခုမွာ ဆရာဝန္နဲ႔လူနာရွင္ၾကားဆက္ဆံေရးနည္း တဲ့အတြက္ လူနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ သိခ်င္တာေတြကိုေမးျမန္းႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕လူနာဘာျဖစ္ေနလဲ၊ ဘာေကြ်းရမလဲဆိုတာ မသိႏိုင္ တဲ့အတြက္ လူနာရွင္ေတြအခက္အခဲျဖစ္ရတယ္လို႔ ကေလးေဆး႐ံုမွာ သမီးငယ္ကို ေဆး႐ံုတင္ထားရတဲ့ မမြန္းမြန္းက ေျပာပါတယ္။
‘ခါးဆစ္႐ိုးကအရည္ထုတ္ၿပီးစစ္တာ၊ ဘာမွႀကိဳမေျပာဘဲ စစ္တယ္၊ေနာက္ၿပီးမွ ေရမတိုက္ရဘူး၊ အစားမစားရဘူးဆိုတာ ေနာက္မွ သိရတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ကေလးကဗိုက္ဆာလို႔ေအာ္တာ လူးလွိမ့္ေန တာပဲ၊ ကေလးကလူးလွိမ္႔ကာမွ ကေလးကိုုေခါင္းမလႈပ္ရဘူးလာ ေျပာတယ္၊ ေခါင္းလႈပ္ရင္ေခါင္းမူးတဲ့ ေရာဂါ စြဲမယ္၊ ဦးေႏွာက္ေတြ ဘာေတြမေကာင္းတာျဖစ္မယ္လို႔ လာေျပာတယ္၊ တကယ္ေတာ့ အဲ သည္လိုမ်ိဳး ႀကိဳေျပာရင္ မိဘေတြက ဂ႐ုစိုက္မွာပါလို႔ မမြန္းမြန္း က ေျပာပါတယ္။
တကယ္လို႔မ်ားေခါင္းလႈပ္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ေၾကာင့္ ေနာင္မွာတစ္ခုခုျဖစ္လာ ရင္ မိဘေတြအေနနဲ႔ ဘယ္သူ႕ကိုတာဝန္ယူခိုင္းရမလဲမသိတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ လူနာအေပၚရွင္းျပမႈေတြက လူနာရွင္ေတြအတြက္ အမွန္တကယ္ လိုအပ္တယ္လို႔ မမြန္းမြန္းက ဆက္ေျပာပါတယ္။ ကေလးကိုဘာေရာဂါျဖစ္လဲေသခ်ာမေျပာဘူး။ ေန႔စဥ္စစ္ေဆးတာေတြလုပ္ၿပီး လူနာရွင္ကိုဘာမွမေျပာတဲ့အတြက္ ပိုစိုးရိမ္ရတယ္လို႔ မမြန္းမြန္းကဆက္ေျပာပါတယ္။ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က အစိုးရေဆး႐ံုအခ်ိဳ႕မွာ ဆရာဝန္နဲ႔လူနာရွင္ၾကား ဆက္ဆံမႈမွာ အားနည္းတာေတြေၾကာင့္ အမႈဖြင့္တိုင္တန္းၾကတဲ့ အထိ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေပးခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးအားရေက်နပ္မႈမရွိတဲ့အတြက္ အေရးယူေပးဖို႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီကို တိုင္ၾကားတာေတြ ရွိလာၾကပါတယ္။ ေဆးေလာကရဲ႕မႏွစ္ၿမိဳ႕ဖြယ္ရာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ရာကုသမႈေတြကို ျပည္သူလူထုကို မဂၢဇင္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြကတစ္ဆင့္အသိေပးတာေတြရွိလာၾကပါတယ္။
နားလည္မႈေတြလဲြၾက
ေဆး႐ံုမွာရွိေနတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုေတြေၾကာင့္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာ ေတြၾကားနားလည္မႈလြဲရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြကေျပာပါတယ္။
အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္အင္အားမမွ်တတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္ေတြက လူနာေတြကိုစကားမ်ားမ်ားမေျပာႏိုင္ၾကေတာ့ဘဲ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္ၾကားမွာ သတင္းအမွား အယြင္းေတြျဖစ္ေပၚလာတာျဖစ္တယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီးတစ္ခုမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
‘ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားမွာစကားမ်ားမ်ား ေျပာႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မရွိဘူး၊ တစ္ခါတေလကိုယ္က ဒီေလာက္လုပ္ေပးတာေတာင္အေျပာခံရတာၾကားရင္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတယ္လို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
လူနာရွင္ေတြကေတာ ့လူနာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တစ္ခုခုျဖစ္မွာစိုးရိမ္တဲ့အတြက္ လူနာရဲ႕အေျခအေနကို သိခ်င္တဲ့အတြက္ေမးျမန္းတာျဖစ္ၿပီး လူနာကိုေသေသခ်ာခ်ာဂ႐ုစိုက္ၾကည့္ေစခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
‘မသိလို႔မတတ္လို႔ေမးရင္လဲမႀကိဳက္ဘူး၊ သူတို႔က ဆရာဝန္၊ ေျပာတာလုပ္၊ ရွင္းျပဖို႔ အခ်ိန္မရွိ ဘူး၊ အေရးႀကီးလုပ္စရာေတြရွိတယ္၊ သူနာျပဳေတြဆိုလဲေမးလို႔ မရတာမ်ားတယ္လို႔ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာမွာ ေဆး႐ံုတက္ေနတဲ့ လူနာေစာင့္ေဒၚတင္ျမကေျပာပါ တယ္။
လူနာတစ္ေယာက္ေဆး႐ံုကိုေရာက္ရွိလာရင္ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ လူနာရဲ႕အေျခအေနနဲ႔လူနာရဲ႕ ရာဇဝင္ကိုအရင္ယူမွာျဖစ္ၿပီး ခြဲစိတ္ရမယ့္ လူနာဆိုရင္လည္းခြဲစိတ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ရွင္းျပတာေတြျပဳလုပ္ရတယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုကေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္ က ေျပာပါတယ္။ ေရာဂါဘယ္လိုရွိရင္ ဘာေဆးတိုက္ရမယ္ဆိုတာ ဆရာဝန္ေတြကရွင္းျပၿပီးမွ တိုက္ၾက ထိုးၾကတယ္လို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
အစိုးရေဆး႐ံု အခ်ိဳ႕မွာ လူနာေတြ နဲ႔ ဆရာဝန္ေတြၾကားမသင့္ျမတ္မႈေတြရွိလာတဲ့အတြက္ လူနာေတြကိုအေကာင္းဆံုးဝန္ေဆာင္မႈေပးႏိုင္ဖို႔ စကားမ်ားမ်ားေျပာေပးဖို႔ လမ္းညႊန္ထားတယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုက ေဒါက္တာ သန္းႏိုင္ကေျပာပါတယ္။ ’ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျပာင္းလဲတဲ့ အထဲမွာေဆး႐ံုမွာ လူနာေတြပိုတိုးလာတာလဲပါတယ္၊ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔တတ္ႏိုင္တာေတြလုပ္ေဆာင္ေနတာကို နည္းနည္း အဆင္မေျပတာနဲ႔ ေျပာၾကတယ္၊ လူ႕ အလိုနတ္မလိုက္ႏိုုင္ဘူး လို႔ ေဒါက္တာ သန္းႏိုင္က ေျပာပါတယ္။
ရွင္းျပေပးပါ၊ လက္ခံေပးပါ
ၿမိဳ႕ေပၚက လူနာေတြက က်န္းမာေရး ဗဟုသုတနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အတန္အသင့္လက္လွမ္းမီတဲ့ အတြက္ေျပာျပရင္ နားလည္ႏိုင္ေသးတယ္။ နယ္ဘက္က လူနာေတြက်ေတာ့ က်န္းမာေရး အသိပညာေပးတာေတြအားနည္းေတာ့ ေျပာတာကိုလက္မခံတာေတြရွိပါတယ္။ အဲသည္အခါ ဆရာဝန္ေတြဘက္မွ လူနာေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဴးနဲ႔လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါ အေျခအေနေတြကိုအခ်ိန္ယူၿပီး ရွင္းျပရတာေတြရွိတယ္လို႔ ေဒါက္တာသက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
က်န္းမာေရးကိစၥဆိုတာ နားလည္ရခက္တဲ့ အထဲမွာပါၿပီး လူနာရွင္ေတြ ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈေတြလည္း ပါတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္ၾကာၾကာရွင္းျပဖို႔လိုတယ္။ အဲသည္အခါက်ရင္လည္း လူနာေတြ ဘက္က နားလည္ဖို႔လက္ခံဖို႔လိုတယ္လို႔ ရန္ကင္း ကေလးေဆး႐ံု၊ သူနာျပဳ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
‘လူနာေတြအေပၚနားလည္ေအာင္ မရွင္းျပႏိုင္တာက ဆရာဝန္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ ကိုယ္တိုင္လဲ တစ္ခါတေလ ျဖစ္ႏိုင္သလို လူနာ ကိုယ္ တိုင္ကလဲ နားမလည္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ ႏိုင္ တယ္လို႔ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တျခားႏိုင္ငံေတြလို ေသဆံုးသြားတဲ့ လူနာေတြရဲ႕ လူနာရွင္ေတြကို သီးသန္႔ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးႏိုုင္တဲ့ သီးသန္႔အခန္းေတြမရွိေသးတဲ့အတြက္ လူနာရဲ႕ခုတင္ေဘးမွာသာ မတ္တတ္ရပ္ေဆြးေႏြးႏွစ္သိမ့္မႈေတြလုပ္ေနရတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားရွင္းျပႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရွိရင္ေတာ့ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လြဲေခ်ာ္တာေတြအဆင္ေျပႏိုင္မယ္လို႔ ဆရာ၀န္ေတြက သံုးသပ္ေျပာျပပါတယ္။
လူအင္အားမမွ်
အစိုးရေဆး႐ံုေတြက အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လူနာေတြရဲအားကိုးမႈပိုမိုရရွိလာၾကၿပီး နယ္ေပါင္းစံုမွလည္း ေဆးဝါးကုသမႈလာေရာက္ခံယူၾကတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွာလူနာအင္အားနဲ႔ ဆရာဝန္အင္အား၊ သူနာျပဳအင္အားမမွ်တေတြျဖစ္လာတာလို႔ သိရပါတယ္။
လက္ရွိအစိုးရတက္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာက်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အရင္ကထက္ပိုတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေပးလာေပမဲ့လည္း လူနာေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကေလ်ာ့ သြားတာမရွိဘူးလို႔ ရာဝန္ေတြကဆိုၾကပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ လူနာရွင္တစ္ဦးကို ရွင္းျပၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္လူနာရွင္တစ္ေယာက္ထပ္မံေရာက္ရွိလာတဲ့အခါထပ္မရွင္း ျပႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြရွိတဲ့အတြက္ ေနာက္ဆံုးမွာ လူနာရွင္ေတြနဲ႔ ဆရာဝန္ၾကား နားလည္မႈလြဲတာေတြျဖစ္လာရတယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြက ေျပာပါတယ္။
‘အဓိကကေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈညံ့တာပါပဲ၊ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္ေတြမမွ်ေတာ့လုပ္ရတဲ့လုပ္ငန္းေတြမ်ား လာၿပီး အလုပ္ခြဲေဝတာေတြကို ေသခ်ာမလုပ္ေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီးတစ္႐ံုမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေဒါက္တာေနလင္းက ေျပာပါတယ္။
ဆက္ဆံေရးက အေျခခံ
ေဆးကုသတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာဆက္ဆံေရးက အေျခခံက်တာေၾကာင့္ ေဆးပညာ က်င့္ဝတ္အပိုင္းမွာလည္း ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာဆက္ဆံေရးကအေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမားက်င့္ဝတ္လမ္းညႊန္ခ်က္မွာလည္း ဆရာဝန္ဟူသည္ လူနာမ်ားအေပၚ လံုးေစ့ပတ္ေစ့ သစၥာရွိရန္လိုအပ္ၿပီး သူတတ္သိကြ်မ္းက်င္ထားေသာ ေဆးပညာရပ္အေပၚတြင္ လဲ သစၥာရွိရန္လိုအပ္သည္လို႔ ျပဆိုထားပါတယ္။
ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားမွာလူနာကိုအေရးထားဆက္ဆံမႈနဲ႔ တန္းတူညီမွ်ကုသေပးတာေတြ၊ လူနာကို ကုသမႈအေပၚမွာ လူနာနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ရယူတာေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းမရွိတဲ့ လူနာအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ေပးတာေတြ၊ လွ်ိဳ႕ ဝွက္ခ်က္ကို ထိန္းသိမ္းေပးတာေတြကို ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြ႕ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မႏိုင္ဝန္ေတြပိေန
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာလည္း ဆရာဝန္ရဲ႕ ေနာက္မွာ သူနာျပဳေတြအေနနဲ႔ က လံုုၿခံျခံဳေရအဖြဲ႕ အစည္း၊ သန္႔ရွင္းေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနရတာျဖစ္တယ္လို႔ သူနာျပဳမိႏွင္ျမတ္ လြင္က ေျပာပါတယ္။
‘လူနာကိုပ ေစာင့္ေရွာက္ရတာမဟုတ္ဘူး၊ အလုပ္ေတြကစံုေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြက စိတ္ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ လူနာေတြအေပၚကိုပံုခ်ၾကတာလို႔ ကြ်န္မထင္တယ္၊ ဒါကလဲ စိတ္နဲ႔ ဆိုင္တယ္၊အကုန္လံု အဲဒီလို မဟုတ္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္လဲ လူနာနဲ႔ ဆရာမေတြၾကားမွာ အျမင္မၾကည္ လင္မႈေတြရွိလာတယ္လို႔ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
ေဆး႐ံုမွာရွိတဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ခုတင ၅၀ဝထက္ သံုးစြဲခုတင္ ပိုမ်ားတဲ့အေတြက္ ေဆး႐ံုေတြမွာ မႏိုုင္ဝန္ထမ္းေနရတာျဖစ္ၿပီး ေဆး႐ံုေတြကို ဆင့္ျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခုတင္ေတြ ထပ္ထည့္ဖို႔ကို အစိုးရကလုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ သဃၤန္းကြ်န္းေဆး႐ံုမွ ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
ကေလးေဆး႐ံုမွာလူနာေတြတအားမ်ားျပီး အခ်ိန္ေစာင့္ရတာၾကာတဲ့အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ကေလးဆိုရင္ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္ၿပီးေ႐ံု ထဲမွာေဆးဆိုင္မရွိတဲ့အတြက္အျပင္ကိုထြက္၀ယ္ရ တာေတြရွိတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွာကေလးနဲ႔တစ္ေယာက္တည္း ရွိေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ အဆင္ မေျပဘူးလို႔ ကေလးဖ်ားၿပီး အန္လို႔ ေဆး႐ံုတငထားရတဲ့ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖ ေျပာပါ တယ္။
‘လူပိုမရွိတဲ့အခ်ိန္ေဆးကလိုေတာ့ ေဆး႐ံု နဲ႔ နီးဆံုးဆိုငပိတ္ထားေတာ့ ဟိုးကန္ဘဲ့အထိ သြားရွာဝယ္ရတယ္၊ ကေလးနဲ႔ မိခင္တစ္ဦးတည္းသာေစာင့္ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဆင္မေျပဘူးလို႔ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖဴက ပာပါတယ္။
ေဆး႐ံုက ပါရာစီတေမာနဲ႔ ဘ၆ ကိုသာ အလကားေပးတာျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ေဆးေတြကိုေရးၿပီး ဝယ္ခိုင္းတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖဴက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေအာက္ေျခမွာမေျပာင္းေသး
ဗဟိုအမ်ိဳးသမီးေဆး႐ံုမွာကိုယ္ဝန္ရွစ္လနဲ႔ ေဆး႐ံုတက္ရတဲ့ မဆန္းေထြးက ေဆး႐ံုုမွာလူနာကို စစ္ေဆးမႈေတြကေတာ့ေကာင္းလာတယ္။ ဒါေပမဲ့အရင္လက္ထက္ကရွိတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြအ တိုင္းသန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုတာေတြကေတာ့ေျပာင္းလဲသးဘူးလို႔ေျပာပါ တယ္။
‘ဆရာဝန္ႀကီးေတြမၾကည့္ခင္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္မယ္ဆိုၿပီး ဝင္လာရင္ လူနာေတြေနရာမရွိေအာင္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚဆန္းေထြးက ေျပာပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေဆး႐ံုနဲ႔ ကေလးေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာတစ္ေယာက္ကို လူနာရွင္တစ္ေယာက္သာ ေစာင့္ရမယ္လို႔ ညႊန္ၾကားရျခင္းမွာ ပိုက္ဆံေပ်ာက္တာေတြ၊ ကေလးေပ်ာက္တာေတြရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသားေတြကို အခ်ိန္ပိုင္းသာဝင္ ခြင့္ျပဳတာျဖစ္တယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုမွ ေဒါက္တာေနလင္း က ေျပာပါတယ္။
‘ကေလးေတြကို ယူသြားတာမ်ိဳး၊ အမ်ိဳးသမီးေတြက ႏိုု႔တိုက္တာေတြဘာေတြရွိေတာ့ လူနာရွင္ ေတြအတြက္ အဆင္ေျပေပမဲ့ က်န္တဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္အဆင္မေျပဘူးလို႔ေဒါက္တာ ေနလင္းက ေျပာပါတယ္။
ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရး ဘာေတြလုပ္
ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရးအသင္းကိုလည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ လုပ္ေဆာင္လာႏိုင္
တာျဖစ္ၿပီး မိဘမဲ့ ကေလးေတြ၊ လူနာရွင္မရွိတဲ့လူနာေတြ၊ စြန္႔ပစ္ထားတဲ့ လူနာေတြ ကို အဝတ္အစားနဲ႔အစားအေသာက္ ေထာက္ပံ့မႈေတြကိုလုပ္ေပးတယ္လို႔ သိရပါ တယ္။
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ ပိုင္ရွင္မဲ့လူနာေတြကို အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးကုသ စရိတ္ေတြကစၿပီး တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ေပးေနတာေတြရွိပါတယ္။ အဆိုပါ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရးေတြက တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ေပးေန တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးအသံုး စရိတ္မွာ ၂၀၁၅ – ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၆ – ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္ သိသိသာသာတိုးျမႇင့္ထားတာ မရွိ ဘူးလို႔သိရပါတယ္။ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ စရိတ္မွ်ေပးစနစ္ေတြေၾကာင့္လည္း အေျခခံလူတန္းစားနဲ႔ လူလတ္တန္းစားေတြဟာ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ အရင္ႏွစ္ ေတြထက္ ပိုမိုမ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္တစ္ဦးကို ခန္႔မွန္းအားျဖင့္ လူနာငါး ဦး ေျခာက္ဦးကို ၾကည့္႐ႈေနရတာျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ သိရပါတယ္။
ေဝဖန္ခံရဆဲပါ
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ စရိတ္မွ်စနစ္ နဲ႔ ကုသတဲ့အတြက္ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာေတြမ်ားျပားလို႔ေနပါတယ္။ ရန္ကုန္က ေဆး႐ံုေတြရဲ႕ ေဆးကုသေစာင့္ ေရွာက္မႈနဲ႔ ေက်းရြာေတြရဲ႕ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ ကြာျခားတာေၾကာင့္ ရန္ကုန္ က ေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာေတြပိုမ်ားလာရတာျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
လူနာေတြမ်ားလို႔ ဆရာဝန္ေတြဘက္က ဘယ္လိုပဲအလုပ္မ်ားပါေစ လူနာရွင္ေတြ ကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြကို နားမလည္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ အစိုးရေဆး႐ံုဆိုရင္ ဆက္ဆံေရးမေကာင္းဘူး။ ဆရာဝန္ေတြက လူနာရွင္ေတြကို စကားသိပ္မေျပာ ဘူးလို႔ ေဝဖန္ခံေနရဆဲ၊ ေဒါသထြက္ခံေနရဆဲ၊ လူနာရွင္နဲ႔ ဆရာဝန္ၾကားနားလည္မႈ လြဲေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
‘ေဆး႐ံုေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ ပစ္ထားတာ၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားတာ မရွိဘူး၊ ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႔ ေရာက္လာေရာက္လာ ကုသေပးရမွာ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕တာဝန္ပါလို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္ ကေျပာပါ တယ္။
Author – မို႔မို႔သႏၱာ
Credit:Kumudra
‘တကယ္ဆို လူနာကမရေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္ မီးစက္ႏိႈးၿပီး ႏွလံုးခုန္ စက္နဲ႔ ကယ္ၾကည့္ေစခ်င္တယ္၊ လူနာရွင္ေတြေက်နပ္သြားေအာင္ ေပါ့လို႔ မသူဇာက ေျပာပါတယ္။
လူနာရွင္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မရွင္းျပဘဲ ကြယ္လြန္သြားၿပီလို႔ေျပာကာ ေက်ာခိုင္းသြားတဲ့ ဆရာဝန္ကိုၾကည့္ ရင္း မသူဇာဟာ အစိုးရေဆး႐ံုေတြေပၚမွာ အယံုအၾကည္မဲ့လာခဲ့တာ အခုဆိုရင္ သံုးႏွစ္ေက်ာ္ကာလထဲ ကိုေရာက္ လာပါၿပီ။
ေျမာက္ဥကၠလာ ေမဓာဝီေဆး႐ံုမွာအသည္းအသန္ျဖစ္ေနတဲ့ မိခင္ကို ဆရာဝန္ေတြက ဂ႐ုမစိုက္ဘူးဆိုကာ လူနာရွင္တစ္ဦးက စိတ္လက္ မာန္ပါေျပာဆိုမႈေတြ ဗီဒီယို႐ိုက္ၿပီး ေဖ့စ္ဘုတ္ခ္တင္တာေတြ မၾကာ ေသးခင္ကပဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကလည္း အဆိုပါ ပုဂၢိဳလ္ကို တရားစြဲဆိုထားၿပီး ႏွစ္ဖက္ၾကားတင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ ပါတယ္။
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာေဆးကုသတဲ့ ျပည္သူေတြကိုေမးျမန္းခဲ့ရာမွာ ေတာ့ ျပႆနာအမ်ားစုကေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ျပည္သူၾကားဆက္ဆံေရး က်ဲတဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ကေလးေဆး႐ံုတစ္ခုမွာ ဆရာဝန္နဲ႔လူနာရွင္ၾကားဆက္ဆံေရးနည္း တဲ့အတြက္ လူနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ သိခ်င္တာေတြကိုေမးျမန္းႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕လူနာဘာျဖစ္ေနလဲ၊ ဘာေကြ်းရမလဲဆိုတာ မသိႏိုင္ တဲ့အတြက္ လူနာရွင္ေတြအခက္အခဲျဖစ္ရတယ္လို႔ ကေလးေဆး႐ံုမွာ သမီးငယ္ကို ေဆး႐ံုတင္ထားရတဲ့ မမြန္းမြန္းက ေျပာပါတယ္။
‘ခါးဆစ္႐ိုးကအရည္ထုတ္ၿပီးစစ္တာ၊ ဘာမွႀကိဳမေျပာဘဲ စစ္တယ္၊ေနာက္ၿပီးမွ ေရမတိုက္ရဘူး၊ အစားမစားရဘူးဆိုတာ ေနာက္မွ သိရတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ကေလးကဗိုက္ဆာလို႔ေအာ္တာ လူးလွိမ့္ေန တာပဲ၊ ကေလးကလူးလွိမ္႔ကာမွ ကေလးကိုုေခါင္းမလႈပ္ရဘူးလာ ေျပာတယ္၊ ေခါင္းလႈပ္ရင္ေခါင္းမူးတဲ့ ေရာဂါ စြဲမယ္၊ ဦးေႏွာက္ေတြ ဘာေတြမေကာင္းတာျဖစ္မယ္လို႔ လာေျပာတယ္၊ တကယ္ေတာ့ အဲ သည္လိုမ်ိဳး ႀကိဳေျပာရင္ မိဘေတြက ဂ႐ုစိုက္မွာပါလို႔ မမြန္းမြန္း က ေျပာပါတယ္။
တကယ္လို႔မ်ားေခါင္းလႈပ္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ေၾကာင့္ ေနာင္မွာတစ္ခုခုျဖစ္လာ ရင္ မိဘေတြအေနနဲ႔ ဘယ္သူ႕ကိုတာဝန္ယူခိုင္းရမလဲမသိတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ လူနာအေပၚရွင္းျပမႈေတြက လူနာရွင္ေတြအတြက္ အမွန္တကယ္ လိုအပ္တယ္လို႔ မမြန္းမြန္းက ဆက္ေျပာပါတယ္။ ကေလးကိုဘာေရာဂါျဖစ္လဲေသခ်ာမေျပာဘူး။ ေန႔စဥ္စစ္ေဆးတာေတြလုပ္ၿပီး လူနာရွင္ကိုဘာမွမေျပာတဲ့အတြက္ ပိုစိုးရိမ္ရတယ္လို႔ မမြန္းမြန္းကဆက္ေျပာပါတယ္။ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က အစိုးရေဆး႐ံုအခ်ိဳ႕မွာ ဆရာဝန္နဲ႔လူနာရွင္ၾကား ဆက္ဆံမႈမွာ အားနည္းတာေတြေၾကာင့္ အမႈဖြင့္တိုင္တန္းၾကတဲ့ အထိ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေပးခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးအားရေက်နပ္မႈမရွိတဲ့အတြက္ အေရးယူေပးဖို႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီကို တိုင္ၾကားတာေတြ ရွိလာၾကပါတယ္။ ေဆးေလာကရဲ႕မႏွစ္ၿမိဳ႕ဖြယ္ရာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ရာကုသမႈေတြကို ျပည္သူလူထုကို မဂၢဇင္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြကတစ္ဆင့္အသိေပးတာေတြရွိလာၾကပါတယ္။
နားလည္မႈေတြလဲြၾက
ေဆး႐ံုမွာရွိေနတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုေတြေၾကာင့္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာ ေတြၾကားနားလည္မႈလြဲရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းတစ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြကေျပာပါတယ္။
အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္အင္အားမမွ်တတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္ေတြက လူနာေတြကိုစကားမ်ားမ်ားမေျပာႏိုင္ၾကေတာ့ဘဲ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္ၾကားမွာ သတင္းအမွား အယြင္းေတြျဖစ္ေပၚလာတာျဖစ္တယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီးတစ္ခုမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
‘ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားမွာစကားမ်ားမ်ား ေျပာႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မရွိဘူး၊ တစ္ခါတေလကိုယ္က ဒီေလာက္လုပ္ေပးတာေတာင္အေျပာခံရတာၾကားရင္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတယ္လို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
လူနာရွင္ေတြကေတာ ့လူနာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တစ္ခုခုျဖစ္မွာစိုးရိမ္တဲ့အတြက္ လူနာရဲ႕အေျခအေနကို သိခ်င္တဲ့အတြက္ေမးျမန္းတာျဖစ္ၿပီး လူနာကိုေသေသခ်ာခ်ာဂ႐ုစိုက္ၾကည့္ေစခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
‘မသိလို႔မတတ္လို႔ေမးရင္လဲမႀကိဳက္ဘူး၊ သူတို႔က ဆရာဝန္၊ ေျပာတာလုပ္၊ ရွင္းျပဖို႔ အခ်ိန္မရွိ ဘူး၊ အေရးႀကီးလုပ္စရာေတြရွိတယ္၊ သူနာျပဳေတြဆိုလဲေမးလို႔ မရတာမ်ားတယ္လို႔ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာမွာ ေဆး႐ံုတက္ေနတဲ့ လူနာေစာင့္ေဒၚတင္ျမကေျပာပါ တယ္။
လူနာတစ္ေယာက္ေဆး႐ံုကိုေရာက္ရွိလာရင္ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ လူနာရဲ႕အေျခအေနနဲ႔လူနာရဲ႕ ရာဇဝင္ကိုအရင္ယူမွာျဖစ္ၿပီး ခြဲစိတ္ရမယ့္ လူနာဆိုရင္လည္းခြဲစိတ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ရွင္းျပတာေတြျပဳလုပ္ရတယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုကေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္ က ေျပာပါတယ္။ ေရာဂါဘယ္လိုရွိရင္ ဘာေဆးတိုက္ရမယ္ဆိုတာ ဆရာဝန္ေတြကရွင္းျပၿပီးမွ တိုက္ၾက ထိုးၾကတယ္လို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
အစိုးရေဆး႐ံု အခ်ိဳ႕မွာ လူနာေတြ နဲ႔ ဆရာဝန္ေတြၾကားမသင့္ျမတ္မႈေတြရွိလာတဲ့အတြက္ လူနာေတြကိုအေကာင္းဆံုးဝန္ေဆာင္မႈေပးႏိုင္ဖို႔ စကားမ်ားမ်ားေျပာေပးဖို႔ လမ္းညႊန္ထားတယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုက ေဒါက္တာ သန္းႏိုင္ကေျပာပါတယ္။ ’ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျပာင္းလဲတဲ့ အထဲမွာေဆး႐ံုမွာ လူနာေတြပိုတိုးလာတာလဲပါတယ္၊ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔တတ္ႏိုင္တာေတြလုပ္ေဆာင္ေနတာကို နည္းနည္း အဆင္မေျပတာနဲ႔ ေျပာၾကတယ္၊ လူ႕ အလိုနတ္မလိုက္ႏိုုင္ဘူး လို႔ ေဒါက္တာ သန္းႏိုင္က ေျပာပါတယ္။
ရွင္းျပေပးပါ၊ လက္ခံေပးပါ
ၿမိဳ႕ေပၚက လူနာေတြက က်န္းမာေရး ဗဟုသုတနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အတန္အသင့္လက္လွမ္းမီတဲ့ အတြက္ေျပာျပရင္ နားလည္ႏိုင္ေသးတယ္။ နယ္ဘက္က လူနာေတြက်ေတာ့ က်န္းမာေရး အသိပညာေပးတာေတြအားနည္းေတာ့ ေျပာတာကိုလက္မခံတာေတြရွိပါတယ္။ အဲသည္အခါ ဆရာဝန္ေတြဘက္မွ လူနာေတြကို ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဴးနဲ႔လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါ အေျခအေနေတြကိုအခ်ိန္ယူၿပီး ရွင္းျပရတာေတြရွိတယ္လို႔ ေဒါက္တာသက္မွဴးေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
က်န္းမာေရးကိစၥဆိုတာ နားလည္ရခက္တဲ့ အထဲမွာပါၿပီး လူနာရွင္ေတြ ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈေတြလည္း ပါတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္ၾကာၾကာရွင္းျပဖို႔လိုတယ္။ အဲသည္အခါက်ရင္လည္း လူနာေတြ ဘက္က နားလည္ဖို႔လက္ခံဖို႔လိုတယ္လို႔ ရန္ကင္း ကေလးေဆး႐ံု၊ သူနာျပဳ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
‘လူနာေတြအေပၚနားလည္ေအာင္ မရွင္းျပႏိုင္တာက ဆရာဝန္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ ကိုယ္တိုင္လဲ တစ္ခါတေလ ျဖစ္ႏိုင္သလို လူနာ ကိုယ္ တိုင္ကလဲ နားမလည္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ ႏိုင္ တယ္လို႔ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တျခားႏိုင္ငံေတြလို ေသဆံုးသြားတဲ့ လူနာေတြရဲ႕ လူနာရွင္ေတြကို သီးသန္႔ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးႏိုုင္တဲ့ သီးသန္႔အခန္းေတြမရွိေသးတဲ့အတြက္ လူနာရဲ႕ခုတင္ေဘးမွာသာ မတ္တတ္ရပ္ေဆြးေႏြးႏွစ္သိမ့္မႈေတြလုပ္ေနရတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားရွင္းျပႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုရွိရင္ေတာ့ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လြဲေခ်ာ္တာေတြအဆင္ေျပႏိုင္မယ္လို႔ ဆရာ၀န္ေတြက သံုးသပ္ေျပာျပပါတယ္။
လူအင္အားမမွ်
အစိုးရေဆး႐ံုေတြက အခုေနာက္ပိုင္းမွာ လူနာေတြရဲအားကိုးမႈပိုမိုရရွိလာၾကၿပီး နယ္ေပါင္းစံုမွလည္း ေဆးဝါးကုသမႈလာေရာက္ခံယူၾကတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွာလူနာအင္အားနဲ႔ ဆရာဝန္အင္အား၊ သူနာျပဳအင္အားမမွ်တေတြျဖစ္လာတာလို႔ သိရပါတယ္။
လက္ရွိအစိုးရတက္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာက်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အရင္ကထက္ပိုတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြေပးလာေပမဲ့လည္း လူနာေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကေလ်ာ့ သြားတာမရွိဘူးလို႔ ရာဝန္ေတြကဆိုၾကပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ လူနာရွင္တစ္ဦးကို ရွင္းျပၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္လူနာရွင္တစ္ေယာက္ထပ္မံေရာက္ရွိလာတဲ့အခါထပ္မရွင္း ျပႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြရွိတဲ့အတြက္ ေနာက္ဆံုးမွာ လူနာရွင္ေတြနဲ႔ ဆရာဝန္ၾကား နားလည္မႈလြဲတာေတြျဖစ္လာရတယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြက ေျပာပါတယ္။
‘အဓိကကေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈညံ့တာပါပဲ၊ လူနာနဲ႔ ဆရာဝန္ေတြမမွ်ေတာ့လုပ္ရတဲ့လုပ္ငန္းေတြမ်ား လာၿပီး အလုပ္ခြဲေဝတာေတြကို ေသခ်ာမလုပ္ေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အစိုးရေဆး႐ံုႀကီးတစ္႐ံုမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ေဒါက္တာေနလင္းက ေျပာပါတယ္။
ဆက္ဆံေရးက အေျခခံ
ေဆးကုသတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာဆက္ဆံေရးက အေျခခံက်တာေၾကာင့္ ေဆးပညာ က်င့္ဝတ္အပိုင္းမွာလည္း ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာဆက္ဆံေရးကအေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမားက်င့္ဝတ္လမ္းညႊန္ခ်က္မွာလည္း ဆရာဝန္ဟူသည္ လူနာမ်ားအေပၚ လံုးေစ့ပတ္ေစ့ သစၥာရွိရန္လိုအပ္ၿပီး သူတတ္သိကြ်မ္းက်င္ထားေသာ ေဆးပညာရပ္အေပၚတြင္ လဲ သစၥာရွိရန္လိုအပ္သည္လို႔ ျပဆိုထားပါတယ္။
ဆရာဝန္နဲ႔ လူနာၾကားမွာလူနာကိုအေရးထားဆက္ဆံမႈနဲ႔ တန္းတူညီမွ်ကုသေပးတာေတြ၊ လူနာကို ကုသမႈအေပၚမွာ လူနာနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ရယူတာေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းမရွိတဲ့ လူနာအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ေပးတာေတြ၊ လွ်ိဳ႕ ဝွက္ခ်က္ကို ထိန္းသိမ္းေပးတာေတြကို ေန႔စဥ္ၾကံဳေတြ႕ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မႏိုင္ဝန္ေတြပိေန
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာလည္း ဆရာဝန္ရဲ႕ ေနာက္မွာ သူနာျပဳေတြအေနနဲ႔ က လံုုၿခံျခံဳေရအဖြဲ႕ အစည္း၊ သန္႔ရွင္းေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနရတာျဖစ္တယ္လို႔ သူနာျပဳမိႏွင္ျမတ္ လြင္က ေျပာပါတယ္။
‘လူနာကိုပ ေစာင့္ေရွာက္ရတာမဟုတ္ဘူး၊ အလုပ္ေတြကစံုေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြက စိတ္ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ လူနာေတြအေပၚကိုပံုခ်ၾကတာလို႔ ကြ်န္မထင္တယ္၊ ဒါကလဲ စိတ္နဲ႔ ဆိုင္တယ္၊အကုန္လံု အဲဒီလို မဟုတ္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္လဲ လူနာနဲ႔ ဆရာမေတြၾကားမွာ အျမင္မၾကည္ လင္မႈေတြရွိလာတယ္လို႔ မိႏွင္းျမတ္လြင္က ေျပာပါတယ္။
ေဆး႐ံုမွာရွိတဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ခုတင ၅၀ဝထက္ သံုးစြဲခုတင္ ပိုမ်ားတဲ့အေတြက္ ေဆး႐ံုေတြမွာ မႏိုုင္ဝန္ထမ္းေနရတာျဖစ္ၿပီး ေဆး႐ံုေတြကို ဆင့္ျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခုတင္ေတြ ထပ္ထည့္ဖို႔ကို အစိုးရကလုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ သဃၤန္းကြ်န္းေဆး႐ံုမွ ဆရာဝန္တစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
ကေလးေဆး႐ံုမွာလူနာေတြတအားမ်ားျပီး အခ်ိန္ေစာင့္ရတာၾကာတဲ့အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ကေလးဆိုရင္ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္ၿပီးေ႐ံု ထဲမွာေဆးဆိုင္မရွိတဲ့အတြက္အျပင္ကိုထြက္၀ယ္ရ တာေတြရွိတဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုမွာကေလးနဲ႔တစ္ေယာက္တည္း ရွိေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ အဆင္ မေျပဘူးလို႔ ကေလးဖ်ားၿပီး အန္လို႔ ေဆး႐ံုတငထားရတဲ့ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖ ေျပာပါ တယ္။
‘လူပိုမရွိတဲ့အခ်ိန္ေဆးကလိုေတာ့ ေဆး႐ံု နဲ႔ နီးဆံုးဆိုငပိတ္ထားေတာ့ ဟိုးကန္ဘဲ့အထိ သြားရွာဝယ္ရတယ္၊ ကေလးနဲ႔ မိခင္တစ္ဦးတည္းသာေစာင့္ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဆင္မေျပဘူးလို႔ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖဴက ပာပါတယ္။
ေဆး႐ံုက ပါရာစီတေမာနဲ႔ ဘ၆ ကိုသာ အလကားေပးတာျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ေဆးေတြကိုေရးၿပီး ဝယ္ခိုင္းတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚႏွင္းပြင့္ျဖဴက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေအာက္ေျခမွာမေျပာင္းေသး
ဗဟိုအမ်ိဳးသမီးေဆး႐ံုမွာကိုယ္ဝန္ရွစ္လနဲ႔ ေဆး႐ံုတက္ရတဲ့ မဆန္းေထြးက ေဆး႐ံုုမွာလူနာကို စစ္ေဆးမႈေတြကေတာ့ေကာင္းလာတယ္။ ဒါေပမဲ့အရင္လက္ထက္ကရွိတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြအ တိုင္းသန္႔ရွင္းေရးဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ေအာ္ဟစ္ေျပာဆိုတာေတြကေတာ့ေျပာင္းလဲသးဘူးလို႔ေျပာပါ တယ္။
‘ဆရာဝန္ႀကီးေတြမၾကည့္ခင္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္မယ္ဆိုၿပီး ဝင္လာရင္ လူနာေတြေနရာမရွိေအာင္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚဆန္းေထြးက ေျပာပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေဆး႐ံုနဲ႔ ကေလးေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာတစ္ေယာက္ကို လူနာရွင္တစ္ေယာက္သာ ေစာင့္ရမယ္လို႔ ညႊန္ၾကားရျခင္းမွာ ပိုက္ဆံေပ်ာက္တာေတြ၊ ကေလးေပ်ာက္တာေတြရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသားေတြကို အခ်ိန္ပိုင္းသာဝင္ ခြင့္ျပဳတာျဖစ္တယ္လို႔ အစိုးရေဆး႐ံုမွ ေဒါက္တာေနလင္း က ေျပာပါတယ္။
‘ကေလးေတြကို ယူသြားတာမ်ိဳး၊ အမ်ိဳးသမီးေတြက ႏိုု႔တိုက္တာေတြဘာေတြရွိေတာ့ လူနာရွင္ ေတြအတြက္ အဆင္ေျပေပမဲ့ က်န္တဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္အဆင္မေျပဘူးလို႔ေဒါက္တာ ေနလင္းက ေျပာပါတယ္။
ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရး ဘာေတြလုပ္
ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရးအသင္းကိုလည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ လုပ္ေဆာင္လာႏိုင္
တာျဖစ္ၿပီး မိဘမဲ့ ကေလးေတြ၊ လူနာရွင္မရွိတဲ့လူနာေတြ၊ စြန္႔ပစ္ထားတဲ့ လူနာေတြ ကို အဝတ္အစားနဲ႔အစားအေသာက္ ေထာက္ပံ့မႈေတြကိုလုပ္ေပးတယ္လို႔ သိရပါ တယ္။
အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ ပိုင္ရွင္မဲ့လူနာေတြကို အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးကုသ စရိတ္ေတြကစၿပီး တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ေပးေနတာေတြရွိပါတယ္။ အဆိုပါ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ေဆးလူမႈဆက္ဆံေရးေတြက တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ေပးေန တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးအသံုး စရိတ္မွာ ၂၀၁၅ – ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၆ – ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္ သိသိသာသာတိုးျမႇင့္ထားတာ မရွိ ဘူးလို႔သိရပါတယ္။ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ စရိတ္မွ်ေပးစနစ္ေတြေၾကာင့္လည္း အေျခခံလူတန္းစားနဲ႔ လူလတ္တန္းစားေတြဟာ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ အရင္ႏွစ္ ေတြထက္ ပိုမိုမ်ားျပားလာတဲ့အတြက္ ဆရာဝန္တစ္ဦးကို ခန္႔မွန္းအားျဖင့္ လူနာငါး ဦး ေျခာက္ဦးကို ၾကည့္႐ႈေနရတာျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ သိရပါတယ္။
ေဝဖန္ခံရဆဲပါ
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ စရိတ္မွ်စနစ္ နဲ႔ ကုသတဲ့အတြက္ အစိုးရေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာေတြမ်ားျပားလို႔ေနပါတယ္။ ရန္ကုန္က ေဆး႐ံုေတြရဲ႕ ေဆးကုသေစာင့္ ေရွာက္မႈနဲ႔ ေက်းရြာေတြရဲ႕ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ ကြာျခားတာေၾကာင့္ ရန္ကုန္ က ေဆး႐ံုေတြမွာ လူနာေတြပိုမ်ားလာရတာျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
လူနာေတြမ်ားလို႔ ဆရာဝန္ေတြဘက္က ဘယ္လိုပဲအလုပ္မ်ားပါေစ လူနာရွင္ေတြ ကေတာ့ ဆရာဝန္ေတြကို နားမလည္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ အစိုးရေဆး႐ံုဆိုရင္ ဆက္ဆံေရးမေကာင္းဘူး။ ဆရာဝန္ေတြက လူနာရွင္ေတြကို စကားသိပ္မေျပာ ဘူးလို႔ ေဝဖန္ခံေနရဆဲ၊ ေဒါသထြက္ခံေနရဆဲ၊ လူနာရွင္နဲ႔ ဆရာဝန္ၾကားနားလည္မႈ လြဲေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
‘ေဆး႐ံုေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႔ ပစ္ထားတာ၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားတာ မရွိဘူး၊ ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႔ ေရာက္လာေရာက္လာ ကုသေပးရမွာ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕တာဝန္ပါလို႔ ေဒါက္တာ သက္မွဴးေက်ာ္ ကေျပာပါ တယ္။
Author – မို႔မို႔သႏၱာ
Credit:Kumudra

No comments: